prze-

prze-
prze- 1. {{/stl_13}}{{stl_7}}'przedrostek nadający następujące (m.in.) odcienie znaczeniowe czasownikom, z których tematami się łączy': {{/stl_7}}a) {{/stl_13}}{{stl_7}}'przebycie jakiejś przestrzeni, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przebiegać, przepływać, przelatywać' {{/stl_8}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}b) {{/stl_12}}{{stl_7}}'przemieszczanie czegoś lub kogoś z jednego miejsca w drugie, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przegonić, przenosić, przelać, przepędzić, przestawić, przesuwać {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}c) {{/stl_12}}{{stl_7}}'przeniknięcie czegoś na wylot za pomocą czynności nazwanej tematem czasownika, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przebić, przedziurawić, przegryźć, przekłuć, przerąbać, prześwietlić {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}d) {{/stl_12}}{{stl_7}}'przedostanie się przez coś na wylot, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przemoknąć, przeżreć {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}e) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wypełnienie całości jakiegoś odcinka czasu czynnością nazwaną tematem czasownika, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przechowywać, przepracować, przesiedzieć, przestać, przespać {{/stl_8}}{{stl_7}}, lub przetrwanie faktów tworzących jakieś zdarzenie: {{/stl_7}}{{stl_8}}przeczekać, przeżyć {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}f) {{/stl_12}}{{stl_7}}'ułożenie w naprzemianległy sposób, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przełożyć {{/stl_8}}{{stl_7}}(np. ciasto masą), {{/stl_7}}{{stl_8}}przesypać {{/stl_8}}{{stl_7}}(np. owoce cukrem) ' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}g) {{/stl_12}}{{stl_7}}'zmieszanie czegoś z czymś, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przepleść, przetknąć {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}h) {{/stl_12}}{{stl_7}}'osiągnięcie jakiejś fazy lub celu, rezultatu czynności, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przebudzić, przegrać, przeanalizować {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}i) {{/stl_12}}{{stl_7}}'ustanie, przeminięcie czegoś, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przebrzmieć, przekwitnąć, przeminąć {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}j) {{/stl_12}}{{stl_7}}'ogarnięcie czynnością nazwaną tematem czasownika kolejno wszystkich elementów jakiegoś zbioru, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przebadać, przeliczyć, przepytać {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}k) {{/stl_12}}{{stl_7}}'większą (zwykle za dużą) intensywność, efektywność czynności lub stanu, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przeciążyć, przegłosować, przegrzać, przekarmić, przesolić {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}l) {{/stl_12}}{{stl_7}}'przekształcenie czegoś w coś innego za pomocą czynności nazwanej tematem czasownika, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przerobić, przebudować, przeszyć {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}m) {{/stl_12}}{{stl_7}}'zmienienie właściwości czegoś za pomocą tej samej czynności (nazwanej tematem czasownika), której są wynikiem, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przeadresować, przemeblować {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}n) {{/stl_12}}{{stl_7}}'dokonanie czegoś ponownie, kopiowanie czegoś, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przegrać, przedrukować, przepisać {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}o) {{/stl_12}}{{stl_7}}'złe wykonanie czegoś, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przejęzyczyć się, przesłyszeć się {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}p) {{/stl_12}}{{stl_7}}'stracenie, zmarnowanie czegoś i związanych z tym możliwości na skutek czynności nazwanej tematem czasownika, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przegrać, przejadać, przehandlować, przepijać {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}q) {{/stl_12}}{{stl_7}}'przewyższanie kogoś, czegoś, zdobycie przewagi, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przeważyć, przerosnąć {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}r) {{/stl_12}}{{stl_7}}'wykazanie subiektywnej wiedzy o przyszłości, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przeczuć, przepowiedzieć, przewidzieć {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_8}}rzad. {{/stl_8}}{{stl_7}}'przedrostek o funkcji wzmacniającej, dodawany do form stopnia najwyższego przymiotników, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przenajdroższy, przenajświętszy {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}{{stl_20}}
{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'przedrostek tworzący nacechowane emocjonalnie rzeczowniki pochodne od innych rzeczowników, wyrażający znaczenie: największy z możliwych, np. {{/stl_7}}{{stl_8}}przeskurczybyk {{/stl_8}}{{stl_7}}' {{/stl_7}}

Langenscheidt Polski wyjaśnień. 2015.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Look at other dictionaries:

  • prze — prze·wal·ski s; …   English syllables

  • Prze|wal|ski's horse — Przhe|val|ski s horse or Prze|wal|ski s horse «puhr zheh VAHL skihz», a wild horse native to the Altai Mountains of Mongolia. It is about four feet high and has a brushlike mane. ╂[< N. M. Przhevalski (or Przewalski), a Russian explorer of the …   Useful english dictionary

  • prze- — 1. «przedrostek wyrażający następujące odcienie znaczeniowe w tematach czasowników, z którymi się łączy» a) «przebycie czegoś, np. przebiec, przefrunąć, przelecieć» b) «przedzielenie, przeniknięcie czegoś, przejście przez coś, np. przebić,… …   Słownik języka polskiego

  • Przewalskipferd — Prze|wals|ki|pferd* [pʃɛ...] vgl. ↑Prschewalskipferd …   Das große Fremdwörterbuch

  • Przeworskkultur — Prze|worsk|kul|tur [ pʃɛ...] die; <nach einem Brandgräberfeld bei Przeworsk in Südostpolen> Kulturgruppe von 100 v. Chr. bis 400 n. Chr. mit reichen Fürstengräbern, die röm. Luxusgüter enthielten …   Das große Fremdwörterbuch

  • przewalski's — prze·wal·ski s …   English syllables

  • Przewalski's horse — Prze•wal′ski s horse′ [[t]pʃəˈvɑl skiz, ʃə [/t]] n. zool. mam a wild horse, Equus caballus przevalskii, chiefly of Mongolia and Xinjiang, having a light yellow coat and a short, stiff black mane • Etymology: after Nikolaĭ Mikhaĭlovich Przheval… …   From formal English to slang

  • Przelazy — Przełazy …   Deutsch Wikipedia

  • Seeläsgen — Przełazy …   Deutsch Wikipedia

  • Пржевальский — Фамилия польского происхождения из глагола przewalac переворачивать , также переваливать через горы . В польском языке мягкое р в XIV в. заменено на ж, но написание сохранило промежуточную ступень (пре prze), фамилия сохранила и другие типичные… …   Русские фамилии

Share the article and excerpts

Direct link
Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”